Ας σταθούν όλοι στο ύψος τους…
Το θέμα είναι και εθνικό…
Του Γιώργου Λεκάκη
 |
| Ο μακεδονικός τάφος της Κρίσεως είναι ο τάφος του Πευκέστα |
Μη γνωρίζοντας, έως τώρα, σε ποιον ανήκει, ένας από τους πολλούς αρχαίους μακεδονικούς τάφους που υπάρχουν γύρω από την αρχαία Μίεζα (*) της Ημαθίας, ελέγετο «Ο τάφος της Κρίσεως», διότι σε αυτόν εικονιζόταν ο νεκρός πολεμιστής να οδηγείται από τον ψυχοπομπό Ερμή στους Kριτές του Κάτω Κόσμου, Αιακό και Ραδάμανθυ… Και έτσι ελέγετο έως τώρα…Μόνο, που, κατά πληροφορίες, ευρέθη το όνομα του νεκρού...
Και μάλιστα μαζί με τμήμα της ασπίδος του, η οποία ήταν η ασπίς του Αχιλλέως. Είναι γνωστό ότι την κρατούσε. Εάν, λοιπόν, ετάφη όντως και με αυτήν, την αυθεντική μυστηριώδη ασπίδα του Αχιλλέως, τότε βρισκόμαστε ενώπιον ενός σπουδαίου ευρήματος, του μόνου γνωστού έως τώρα εκ των χειρών του θεού Ηφαίστου, το μόνο θεϊκό χειροποίητο τεχνούργημα / κατασκεύασμα που θα έχει βρεθεί επί γης!!!
Και κάτι τέτοιο θα πρέπει να εξετασθεί διεπιστημονικώς, και όχι μόνον αρχαιολογικώς!..
(*) Θυμίζω ότι για την αναφερομένη από τα αρχαία χρόνια Μίεζα (ήδη από τον Πολύβιο ακόμη), αποφάνθηκε επιτροπή σοφών (με επί κεφαλής τον καθηγητή Γ. Μπαμπινιώτη!) ότι είναι... σλαβικό τοπωνύμιο, διότι καταλήγει σε... -ζα!!! Κι έτσι το χωριό Κοπανός, όπου βρέθηκε η σχολή του Αριστοτέλους, δεν μετονομάσθη σε Μίεζα...
 |
| Έλληνες εναντίον Περσών και Κένταυροι εναντίον Λαπιθών... Μια από τις παραστάσεις του τάφου. |
Γράφει ο Α. Χοϊλούς:
«Και το όνομα αυτού, Πευκέστας»!!!
Πριν από δύο μήνες (περίπου) σας είχα πει ότι επισκέφθηκα τον Μακεδονικό Τάφο «Της Κρίσεως» στη Μίεζα[1] (κοντά στην Νάουσα). Εκείνη την ημέρα ήταν που πήρα την πληροφορία ότι ο συγκεκριμένος τάφος ανήκει στον Πευκέστα. Σύμφωνα με τις τελευταίες, πρόσφατες, ανασκαφές που έγιναν στο δάπεδο του τάφου βρέθηκαν τμήματα από το σπαθί και την ασπίδα του, στα οποία είναι χαραγμένο το όνομα του: Πευκέστας!
Ο Πευκέστας (4ος αιώνας) ήταν αξιωματικός στην υπηρεσία του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ένας από τους σωματοφύλακες του, και ο μετέπειτα σατράπης της επαρχίας της Περσίας. Καταγόταν από τη Μίεζα κοντά στη σύγχρονη Νάουσα, το ίδιο μέρος όπου ο Αριστοτέλης είχε αναλάβει την διαπαιδαγώγηση του Αλεξάνδρου και των υπόλοιπων νέων της Μακεδονικής αριστοκρατίας (σχολή του Αριστοτέλη). Είχε διακριθεί για τις πολεμικές του αρετές, καθώς ήταν το πρόσωπο το οποίο ο Αλέξανδρος επέλεξε να τον συνοδεύει στη μάχη, με την – ιερή - ασπίδα που είχε αποκτηθεί από τον ναό της Αθηνάς στη Τροία (πρόκειται για την ασπίδα του Αχιλλέα που έχει κατασκευάσει ο Θεός Ήφαιστος, και ο Όμηρος αφιερώνει 134 στίχους στην Ιλιάδα, ραψωδία Σ, για να την περιγράψει). Ήταν επίσης δίπλα στον Αλέξανδρο κατά την επίθεση φρουρίου το -325 της Ινδικής φυλής των Μαλλών, κατά την οποία ο Αλέξανδρος βρέθηκε κάποια στιγμή να έχει πηδήξει από τις επάλξεις μέσα στο αντίπαλο φρούριο μόνος του έναντι πλήθους αμυνομένων. Όλοι οι αρχαίοι συγγραφείς συμφωνούν πως η συμβολή του Πευκέστα ήταν ιδιαίτερα σημαντική ώστε να σωθεί η ζωή του Αλέξανδρου. Σε αυτή την περίπτωση ο Μέγας Αλέξανδρος τραυματίστηκε πολύ σοβαρά. Ο Πευκέστας τιμήθηκε με κάθε δυνατή τιμή από τον Αλέξανδρο, (επειδή τον έσωσε πέφτοντας από πάνω του, καλύπτοντας τον με την Ιερή Ασπίδα) ο οποίος τον έκανε πλέον και επίσημα έναν από τους σωματοφύλακες του, ρόλο που εποφθαλμιούσαν πολλοί Μακεδόνες αξιωματικοί. Κατά την επιστροφή του Αλέξανδρου στην Περσέπολη, απένειμε στον Πευκέστα την σημαντική σατραπεία της επαρχίας της Περσίας, καθώς και επιλέχθηκε ως ο πρώτος που του απονεμήθηκε χρυσό στέμμα, όπως σε όλους τους υπόλοιπους στρατιώτες που είχαν διακριθεί για τις υπηρεσίες τους.
Τώρα, το ερώτημα που γεννάται είναι το εξής:
Αν η ασπίδα που βρέθηκε στον συγκεκριμένο Μακεδονικό Τάφο (Της Κρίσεως) είναι η Ιερή Ασπίδα του Αχιλλέα με την οποία έσωσε τον Μέγα Αλέξανδρο στην μάχη των Μαλλών ο Πευκέστας; Διότι αν είναι όντως αυτή, (η ασπίδα) όπως αντιλαμβάνεται ο καθένας μας, θα πρόκειται για ένα πολύ μεγάλο και σπουδαίο εύρημα που θα αποδεικνύει ότι, η Ιλιάδα και η Οδύσσεια υπάγονται στα Ιστορικά γεγονότα και όχι στη Μυθολογία, όπως ισχυρίζονται κάποιοι πονηροί σήμερα.
Καθώς και πολλά άλλα που δεν είναι του παρόντος.
Περιμένω από τους αρχαιολόγους να σταθούν στο ύψος τους και σύντομα να ανακοινώσουν και επίσημα ότι ο τάφος ανήκει στον Πευκέστα τον Μιεζεύ.
Καθώς επίσης και την αλήθεια για την ασπίδα που βρέθηκε.
ΠΗΓΗ: Α. ΧΟΪΛΟΥΣ. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 25.8.2018.
 |
| Τι λέει το υπουργείο Πολιτισμού για τον «Τάφο της Κρίσεως» |
Από τους σημαντικότερους και καλύτερα διατηρημένους μακεδονικούς τάφους, που έχουν έλθει στο φως μέχρι σήμερα, είναι αυτός ''της Κρίσεως'', ένα από τα ταφικά μνημεία της αρχαίας Μίεζας, που είχαν κατασκευασθεί στην πορεία του αρχαίου δρόμου που ένωνε την πόλη με την πρωτεύουσα του μακεδονικού βασιλείου, την Πέλλα.
Οφείλει την ονομασία του στη μοναδική για την αρχαία τέχνη ζωγραφική παράσταση που τον διακοσμεί και έχει ως θέμα την κρίση του νεκρού.
Χρονολογείται στο τελευταίο τέταρτο του 4ου αι π.Χ. και ξεχωρίζει ανάμεσα στους μακεδονικούς τάφους για τις μνημειώδεις διαστάσεις του και την επιβλητική του πρόσοψη.
Το μνημείο ανήκει στον τύπο του διθάλαμου μακεδονικού τάφου με καμαρωτή στέγη και καλυπτόταν με χωμάτινο τύμβο που είχε ύψος 1,50 μ. και διάμετρο 10 μ. Η πρόσοψή του είναι διώροφη, συνδυάζει το δωρικό με τον ιωνικό ρυθμό και δίνει την εντύπωση αρχαίου διώροφου κτηρίου με αετωματική επίστεψη. Ο ''πρώτος όροφος'' είναι δωρικού ρυθμού με τέσσερις ημικίονες (τετράστυλο πρόπυλο με παραστάδες στις άκρες), επάνω στους οποίους στηρίζεται το δωρικό γείσο.
Αποτελείται από τρίγλυφα και 11 μετόπες, που διατηρούν τμηματικά την πολυχρωμία τους και διακοσμούνται με ένα πολύ γνωστό θέμα, την αναμέτρηση των Κενταύρων με τους Λαπίθες.
 |
| Έλληνες εναντίον Περσών και Κένταυροι εναντίον Λαπιθών... Μια από τις παραστάσεις του τάφου... |
Πάνω από το γείσο αναπτύσσεται ο ''δεύτερος όροφος'' της πρόσοψης. Αποτελείται από έξι μικρούς ιωνικούς ημικίονες με ύψος 1,46 μ., ανάμεσα στους οποίους υπάρχουν διαστήματα διαμορφωμένα ως ψευδόθυρες. Το αέτωμα πρέπει να διέθετε γραπτή διακόσμηση, όπως προκύπτει από διάφορα θραύσματα που έχουν έλθει στο φως. Ανάμεσα στις ακραίες παραστάδες και στους δωρικούς ημικίονες, που πλαισιώνουν τη θύρα, υπάρχουν τέσσερις ζωγραφικοί πίνακες, οι οποίοι αποτελούν ενιαία σύνθεση που απεικονίζει τη σκηνή της κρίσης του νεκρού.
Ο νεκρός πολεμιστής οδηγείται από τον ψυχοπομπό Ερμή στους κριτές του Κάτω Κόσμου, Αιακό και Ραδάμανθυ, θέμα εξαιρετικά σπάνιο στην εικονογραφία, αλλά γνωστό από τον πλατωνικό διάλογο ''Γοργίας''.
 |
| Ο ψυχοπομπός Ερμής με το κηρύκειό του, οδηγεί την ψυχή του νεκρού (Πευκέστα;) στους κριτές, Ραδάμανθυ και Αιακό... Μια από τις παραστάσεις του Τάφου της Κρίσης, στα Λευκάδια Ημαθίας... |
Από τον τρόπο απόδοσης των μορφών προκύπτει ότι δύο ζωγράφοι συμμετείχαν στη διακόσμηση του τάφου. Ο προθάλαμος, αν και δεν έχει ανασκαφεί πλήρως, φαίνεται ότι δεν διέθετε γραπτές παραστάσεις. Αντίθετα, ο νεκρικός θάλαμος με την αρχιτεκτονική διάρθρωση των τοίχων θυμίζει έντονα τις εσωτερικές όψεις σπιτιών της Πέλλας και της Δήλου. Διαθέτει τοιχοβάτη, κυρίως τοίχο, παραστάδες στις γωνίες, θριγκό και καμαρωτή στέγη. Βαθύ γαλάζιο, κόκκινο και λευκό είναι τα χρώματα που έχουν χρησιμοποιηθεί στο θάλαμο, ενώ ιωνικά κυμάτια, ρόδακες και ταινίες διακοσμούν τα διάφορα αρχιτεκτονικά μέλη.
Ο τάφος της Κρίσεως εντοπίσθηκε τυχαία το 1954 κατά τις εργασίες διάνοιξης επαρχιακού δρόμου και ανασκάφηκε από τον καθηγητή Φώτιο Πέτσα κατά τα έτη 1954-1964. Είχε υποστεί σοβαρές φθορές ήδη από την αρχαιότητα, τόσο στην καμάρα του προθαλάμου όσο και στην πρόσοψη. Εργασίες συντήρησης των κονιαμάτων και δομικής αποκατάστασης της πρόσοψης έγιναν το 1998, παράλληλα με ανασκαφή από τη Λ. Στεφανή, ενώ σήμερα βρίσκεται σε εξέλιξη το έργο ανάδειξης του μνημείου, που προβλέπει και νέα πρόσβαση για άτομα με ειδικές ανάγκες.
ΠΗΓΗ: Ε. Ψαρρά, αρχαιολόγος. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 25.8.2018.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ:
[1] Σ.σ.: Για την ακρίβεια, ο τάφος είναι στο χωριό Λευκάδια, στην ευρύτερη περιοχή της αρχαίας Μίεζας, όπου ήταν η Σχολή του Αριστοτέλους, όπου φοίτησαν ο Αλέξανδρος και τα άλλα πριγκηπόπουλα της Μακεδονίας.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ το β΄ μέρος του άρθρου, ΕΔΩ.
.arxeion-politismou.gr/
.png)
