Λόγω τιμής.

Κείμενο Ελένης Παπαδοπούλου Αρχισυντάκτριας 'Επάθλου'

Οι πρόγονοί μας δίδαξαν ότι: ακέραιος άνθρωπος είναι αυτός του οποίου ο λόγος ταυτίζεται με την πράξη του. Τίποτε υψηλότερο και σοφότερο δεν μπόρεσε να διδάξει και να διατυπώσει η κατοπινή ηθική. Αυτό πάει να πει ότι, για την ηθική σου στάση, δεν έχει σημασία αν είσαι μαθηματική ιδιοφυία ή λαχαναγορίτης, φτωχός ή πλούσιος, Κουασιμόδος ή Άδωνις, ταχυδακτυλουργός ή εργατοτεχνίτης, αδύνατος ή χοντρός…
Σημασία έχει να μην πιστεύεις ότι είσαι αδύνατος ενώ είσαι χοντρός…
Να μην νομίζεις ότι είσαι συνεπής όταν όλη σου η πράξη και συμπεριφορά είναι μια αλληλουχία ασυνεπειών…
Γιατί όταν δεν γνωρίζεις αυτό που είσαι, δεν θα μπορέσεις ποτέ να διορθώσεις εκείνο που διορθώνεται και θα αποτελείς για τους γύρω σου, τον κόσμο ολόκληρο, μια μόνιμη πηγή παραφωνίας και ασυναρτησίας, μια μόνιμη πληγή που μεταδίδει το κακό…
Και γιατί π.χ. όταν γνωρίζεις έναν άνθρωπο και του δηλώνεσαι ειδήμων-επιστήμων επειδή καβάτζωσες ένα χαρτί με λούφα και κομπίνα, απατάς και τον εαυτό σου και τον άλλον με καταιγιστικές συνέπειες για την κοινωνία. Σαν οδηγία ζωής αυτή η βασίλισσα των ρήσεων σημαίνει ότι είσαι στο μονοπάτι της αυτογνωσίας…
Ενδοσκοπείς καθημερινά, ελέγχεις τη σκέψη σου σε σχέση με την πράξη και τη ζωή σου, γνωρίζεις μέσα από την καθημερινότητα τον εαυτό σου και συνδέεις το λογικό σου με την πραγματικότητα της ύπαρξής σου…
Δεν σημαίνει πως είσαι τέλειος ούτε ότι κατακτάς την ακεραιότητα εν μία νυκτί…
Σημαίνει ότι πορεύεσαι με αειφλεγή μόχθο και νηφαλιότητα προς την μονα-δική σου τελειότητα και αρμονία…
Πως μαθαίνεις να λες χωρίς φόβο «δεν γνωρίζω» εκεί που δεν γνωρίζεις…
Πως η αλαζονεία και ο εγωισμός δεν καβαλήσανε τη νόησή σου…
Πως δεν φοράς απλά ένα στέμμα και δικαιώνεσαι βασιλιάς…
Πως και εκείνα που γνωρίζεις τα κάνεις δώρο στη ζωή και τους γύρω σου και όχι τύμπανα αυτοπροβολής και εκμετάλλευσης…
Το θεμελιώδες αυτό αξίωμα ο κόσμος μας αντί να το υψώσει σε διαχρονική κορωνίδα διδαχής και συστηματικής καλλιέργειας στην παιδεία μας, το πέταξε στα αζήτητα. Αντ’ αυτού καλλιέργησε ένα είδος ασύδοτης συμπεριφοράς στο πνεύμα μιας παρεξηγημένης ερμηνείας της ελευθερίας και την διεστραμμένη εκδοχή μιας ισοπεδωτικής-αναξιοκρατικής «δημοκρατίας».
Ένα υβρίδιο μεταλλαγμένο, δηλαδή, που τώρα βγάζει δόντια και νύχια και δηλητήριο, ανεξέλεγκτα πλέον…
Και όπως μια μάνα παίρνει στο λαιμό της το μέλλον του παιδιού της όταν υποκύπτει αδιάκριτα στα καπρίτσια του (είτε από άγνοια είτε από αδυναμία) και του διαστρέφει το χαρακτήρα με το κακό παράδειγμα, έτσι τα λάθος πρότυπα και οι λάθος ιδέες που καλλιεργήθηκαν στην παιδεία και την κοινωνία μας οδήγησαν στον νοσηρό άπληστο κόσμο που ζούμε σήμερα.
Και έτσι, εκεί που κάποτε η χειραψία ισοδυναμούσε με συμβόλαιο και ο λόγος τιμής ήταν ισχυρότερος και από την υπογραφή, σήμερα ούτε ο λόγος τιμής υπάρχει πια, ούτε η χειραψία σημαίνει κάτι, αλλά -ακόμα χειρότερα- και η υπογραφή και το γραπτό συμφωνητικό και ο ίδιος ο Νόμος έχουν ολοένα και λιγότερη έως καμία ισχύ.
Δυσεύρετος σήμερα ο άνθρωπος για τον οποίο μπορείς να πεις ότι «έχει λόγο», «ο λόγος του συμβόλαιο».
Σπάνιο και ανεκτίμητο μόρφωμα που όταν το συναντάμε στη ζωή μας έχουμε να λέμε: Αυτός είναι ένας σπουδαίος, ένας έντιμος, ένας ακέραιος, ένας υπέροχος άνθρωπος…
Και νιώθουμε τυχεροί όσοι ζήσαμε έστω και για λίγο την αύρα, την ομορφιά, την καθαρότητα του λόγου του…
Δεν έχει κανείς παρά να ανοίξει για δύο συνεχόμενες μέρες την τηλεόραση, να κοιτάξει γύρω του, για να διαπιστώσει σε τι εξαθλίωση φτάσαμε ορφανοί απ’ αυτό το θεμελιώδες αξίωμα. Για να γίνει ολοφάνερο ότι η χρεοκοπία μας δεν είναι οικονομική…
Αυτό είναι το σύμπτωμα, η εκδήλωση της ασθένειας…
Η χρεοκοπία μας είναι ηθική γιατί πήραμε το δρόμο της κακίας, της ευκολίας, της απληστίας, του εγωισμού...
Γιατί απαρνηθήκαμε την ελληνική σοφία για χάρη ενός αδιέξοδου τοκογλυφικού «παραδείσου»…
Κι αν κάποιο αισιόδοξο μήνυμα μπορώ να σας μεταφέρω μετά από αυτούς τους δυσοίωνους συλλογισμούς είναι ετούτο: Αγκαλιάστε σφιχτά τον έντιμο άνθρωπο όπου τον βρείτε…
Γαντζωθείτε στον ακέραιο λόγο του. Λίγοι ενάρετοι μπορούν να αλλάξουν τον ρου, να ξαναδώσουν τιμή στον λόγο και τη χειραψία, να ανοίξουν την χορταριασμένη οδό της αρετής.
Και τους έχουμε, τόσο, μα τόσο πολύ ανάγκη!
"Εκείνο που θα σε κρίνει δεν είναι η ηθική σου πτώση, αλλά η βούληση για δύναμη που θα βρίσκει το δρόμο να σε ανεβάζει ξανά στη καθαρή σου αρχικότητα." 
Δημήτρης Λιαντίνης