"Ο πάπυρος Δερβένιου Θεσσαλονίκης"!!! Τί λέει σε αρχαίο κείμενο & απόδοση.
Το αρχαιότερο «βιβλίο» της Ευρώπης, ο πάπυρος του Δερβενίου,
θα είναι υποψήφιος για εγγραφή στον κατάλογο της Unesco,
στην κατηγορία του Μνημείου Τεκμηριωμένης Κληρονομιάς.
Πρόκειται για τον μοναδικό αναγνώσιμο πάπυρο ο οποίος έχει διασωθεί στον ελλαδικό χώρο, και γράφτηκε γύρω στο 340 - 320 π.Χ. αντιγράφοντας ένα παλιότερο κείμενο του τέλους του 5ου αι. π.Χ. Είναι γραμμένος με μυτερό καλάμι βουτηγμένο σε μελάνι, αποτελείται από εννέα πίνακες και έχουν διασωθεί 266 σπαράγματα, το μέγεθος των οποίων κυμαίνεται από αυτό ενός μεγάλου γραμματοσήμου έως αυτό μιας φακής.
Για να εγγραφεί στον κατάλογο της Unesco, θα πρέπει να εκτίθεται στο σύνολό του, αντί του ενός φύλλου που εκτίθεται μέχρι σήμερα στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης.
Το θέμα της ένταξης του συνόλου στη μόνιμη έκθεση συζητήθηκε στο Συμβούλιο Μουσείων, με θετική γνώμη του Μουσείου.
Ο πάπυρος ανακαλύφθηκε το 1962 στο Δερβένι Θεσσαλονίκης στη νεκρική πυρά τάφου, από πλούσια κτερισμένη συστάδα τάφων των ύστερων κλασικών χρόνων.
Διασώθηκε, αν και κατακερματισμένος, επειδή απανθρακώθηκε μερικώς.
Η σημασία του αναγνωρίστηκε αμέσως από τον ανασκαφέα Πέτρο Θέμελη και κατόπιν από τον αρχαιολόγο Χαράλαμπο Μακαρόνα, ενώ ο Αυστριακός ειδικός Α. Φάκελμαν ξετύλιξε αμέσως τον κύλινδρο και τοποθέτησε τα σπαράγματα σε υπόστρωμα από στυπόχαρτο, το οποίο συμπιέστηκε μεταξύ δύο υαλοπινάκων, που κατόπιν σφραγίστηκαν.
Ο πάπυρος έχει χαρακτηριστεί ως "η σημαντικότερη νέα μαρτυρία για την αρχαία ελληνική φιλοσοφία και θρησκεία που εμφανίστηκε από την εποχή της Αναγέννησης", αλλά παράλληλα και "η πιο (δύσκολη) στην κατανόησή της".
Αρχικά το κείμενο έμεινε αμετάφραστο, ώσπου τον Οκτώβριο του 2006, ο Έλληνας καθηγητής κλασσικής φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ και παπυρολόγος Κυριάκος Τσαντσάνογλου ανακοίνωσε την επιτυχή πλήρη μετάφραση του κειμένου.
Περιέχει την φιλοσοφική έκθεση ενός άγνωστου συγγραφέα περί της γεννήσεως των θεών. Πιστεύεται ότι ο συγγραφέας ανήκε στο περιβάλλον του Αναξαγόρα.
Ο πάπυρος φυλάσσεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης.
ΑΡΧΑΙΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
Ἀείσω συνετοῖσι – θύρας δ’ ἐπίθεσθε βέβηλοι –
Ζηνός παμμεδέοντος ἄνακτος θέσκελα ἔργα,
ὄσσα μελαίνης Νυκτός ὑπ’ ἐννεσίῃσι τέλεσσεν,
ἠδέ καί ὁπλοτέρων μακάρων γένος αἰέν ἐόντων,
5 οἵ Διός ἐξεγένοντο ὑπερμενέος βασιλῆος.
Ζεύς μέν ἐπεί δή πατρός ἑοῦ πάρα θέσφατον ἀρχήν
σκῆπτρόν τ’ ἐν χείρεσσι λαβεῖν ἐρικυδές ἔμελλεν.
ἐφράσατ’ εὖ μάλα πάντα, τά οἱ θεά ἐξ ἀδύτοιο
εἶπε πανομφεύουσα θεῶν τροφός ἀμβροσίη Νυξ·
10 ἥ οἱ ἔχρησεν ἅπαντα τά οἱ θέμις ἦεν ἀνύσσαι,
ὡς ἄρξαι κατά καλόν ἕδος νιφόεντος Ὀλύμπου.
Ζεύς μέν ἔπειτ’ ἄφραστα Θεᾶς πάρα θέσφατ’
ἀκούσας ἀλκήν τ’ ἐν χείρεσσ’ ἔλαβεν, καί δαίμονα
κυδρόν αἰδοῖον κατέπινεν ὅς αἰθέρα ἐκθορε πρῶτος.
15 κεῖνος μέν Γαίαν τε καί Οὐρανόν εὐρύν ἔτικτεν·
τῷ δε πελώρη Γαῖα τέκε Κρόνον, ὅς μεγ’ ἔρεξεν
Οὐρανόν Εὐφρονίδην, ὅς πρώτιστος βασίλευσεν·
ἐκ τοῦ δή Κρόνος αὖτις, ἔπειτα δέ μητίετα Ζεύς,
Μῆτιν καί μακάρων κατέχων βασιληίδα τιμήν.
20 Καί τότε δή κατέπινε θεοῦ μένος, ὡς θέμις ἦεν,
Πρωτογόνου βασιλέως αἰδοίου· τῷ δ’ ἆρα πάντες
ἀθάνατοι προσέφυν μάκαρες θεοί ἠδέ θέαιναι
καί ποταμοί καί κρῆναι ἐπήρατοι ἄλλα τε πάντα
ὅσσα τότ’ ἦν γεγαῶτ’, αὐτός δ’ ἄρα μοῦνος ἔγεντο.
25 Νῦν δ’ ἐστίν βασιλεύς πάντων, καί τ’ ἔσσετ’
ἔπειτα.
Ζεύς πρῶτος γένετο, Ζεύς ὕστατος ἀργικέραυνος·
Ζεύς κεφαλή, Ζεύς μέσσα, Διός ἐκ πάντα τέκυκται·
Ζεύς πάντων τέλος αὐτός ἔχει, Ζεύς Μοῖρα κραταιή·
Ζεύς βασιλεύς, Ζεύς δ’ ἀρχός ἁπάντων
ἀργικέραυνος.
30 πάντας γάρ κρύψας αὖθις φάος ἐς πολυγηθές
ἐξ ἱερῆς καρδίης ἀνενέγκατο, μέρμερα ῥέζων.
ἤτοι με πρώτιστα θεῶν χρυρῆν Ἀφροδίτην
Οὐρανίην ἐρόεσσαν ἑῇ μητίσατο θορνῇ
τῇ δ’ ἄρ’ ἅμ’ Ἁρμονίη τ’ ἐρατή Πειθώ τ’ ἐγένοντο.
35 μήσατο δ’ αὖ Γαῖαν τε καί Οὐρανόν εὐρύν ὕπερθεν,
μήσατο δ’ Ὠκεανοῖο μέγα σθένος εὐρύ ρέοντος·
ἶνας δ’ ἐγκατέλασσ’ Ἀχελώου άργυροδίνου.
μήσατο δ’ ἄλλην γαῖαν ἀπείριτον, ἥν τε Σελήνην
ἀθάνατοι κλήζουσιν, ἐπιχθόνιοι δέ τε Μήνην,
40 ἥ πολλ’ οὔρε’ ἔχει πολλ’ ἄστεα, πολλά μέλαθρα,
μεσσόθεν ἰσομελής πάντῃ
ἥ πολλοῖς φαίνει μερόπεσσ’ ἐπ’ ἀπείροντα γαῖαν·
μήσατο δ’ ἠέλιον τε μέγαν, θνητοῖσιν ὄνειαρ,
ἄστρά τε λαμπετόωντα, τά τ’ οὐρανός ἐστεφάνωται,
45 … μει …. ωσταδιο …. σα ….
αὐτάρ ἐπεί τάδε πάντ’ ἀπεφράσσατο μητίετα Ζεύς,
ἤθελε μητρός ἑᾶς μιχθήμεναι ἐν φιλότητι.
ΑΠΟΔΟΣΗ
Για τους συνετούς θα τραγουδήσω – στους βέβηλους
κλείστε τις θύρες- του παντοκράτορα Διός, του βασιλέα
τα έξοχα έργα, όσα με τις συμβουλές της μέλαινας
Νυκτός εκτέλεσε, και των νεώτερων μακάριων το γένος,θεών παντοτινών
5 που απ’ τον Δία γεννήθηκαν τον ισχυρό βασιλέα. Γιατίο Δίας απ’ τον πατέρα του έχοντας θεία εξουσία,σταχέρια έμελλε να πάρει ένδοξο σκήπτρο.Και τα εξήγησεπολύ καλά όλα όσα απ’το άδυτο η θεά του είπε,ημάντισσα όλων. Νύκτα που με αμβροσία τρέφει τουςθεούς.
10 αυτή του τα φανέρωσε όλα όσα ήταν θεμιτό να γίνουν,καθώς βασίλευε στο όμορφο παλάτι του χιονοσκέπαστουΟλύμπου. Κι αφού ο Ζεύς απ’ τη θεά άκουσε τουςχρησμούς τους άρρητους, έβαλε δύναμη στα χέρια καιτου θεού καταβρόχθισε το λαμπρό φαλλό, του θεού πουπρώτος στον αιθέρα πρόβαλε.
15 Εκείνος βέβαια γέννησε τη Γαία και τον πλατύΟυρανό, ενώ η πελώρια Γαία τον Κρονο έτεκε που μεγάλοκακό έπραξε στον Ουρανό Ευφρονίδη, που πρώτιστοςβασίλευσε. Απ’ αυτόν έπειτα ο Κρόνος κι ύστερα ομητσυνετός Δίας κατέχοντες σοφία και βασιλική τιμήανάμεσα στους μακάριους.
20 Και τότε λοιπόν του θεού καταβρόχθισε, όπως ήτανθεμιτό, το φαλλό του πρωτογόνου βασιλέα. Καιεξαιτίας αυτού, όλοι οι αθάνατοι γεννήθηκαν, θεοίμακάριοι και θεές και ποταμοί κι όμορφες πηγές καιόλα τα άλλα, όσα τότε έγιναν,ενώ ο ίδιος είναιμονογενής.
25 Βασιλέας των όλων είναι τώρα, μα κι έπειτα θαείναι. Ο Ζεύς πρώτος γεννήθηκε, ο Ζεύς ύστατοςαστραποβρόντης Ο Ζεύς είναι η κεφαλή, Ο Ζεύς η μέση,απ’το Δία όλα πλάστηκαν. Ο Ζεύς ο ίδιος ορίζει τοτέλος όλων· η κραταιή μοίρα είναι ο Δίας. Ο Ζεύςείναι βασιλιάς, ο αστραποβρόντης Δίας είναι οάρχοντας όλων.
30 Γιατί αφού τα έκρυβε όλα, στο χαρωπό φως πάλιαπ’την ιερή καρδιά εβγαλέ, εκπληρώνοντας δύσκολαέργα. Και πρώτη βέβαια απ’τους θεούς στη χρυσήΑφροδίτη, τη χαρωπή Ουρανία, έφτιαξε θρόνο κι αμέσωςέπειτα στην Αρμονία και στην εράσμια Πειθώ.35 Τη γη έφτιαξε και τον πλατύ Ουρανό ψηλά και τηδύναμη έδωσε του μεγάλου Ωκεανού που ρέει πλατιάκαι βάθυνε τις ρίζες του αργυροστρόβιλου Αχελώου.Έφτιαξε κι άλλη γη απέραντη, που Σελήνη οι αθάνατοιονομάζουν και Μήνη οι κάτοικοι της γης,
40 που πολλά βουνά έχει, πολλές πόλεις και πολλάμέλαθρα και στη μέση είναι, σε ίση απόσταση από όλα,που ανθρώπους πολλούς φωτίζει στην απέραντη γη.Μα και το μέγα ήλιο έφτιαξε, πολύ ωφέλιμο για τουςθνητούς, και τα λαμπρά άστρα με τα οποία ο ουρανόςστεφανώνεται.
45 … μει …. ωσταδιο …. σα …Και όλα αυτά επινόησε κι έφτιαξε ο σοφός Δίας,γιατί ερωτικά ήθελε με τη μητέρα του να σμίξει.
Το θέμα της ένταξης του συνόλου στη μόνιμη έκθεση συζητήθηκε στο Συμβούλιο Μουσείων, με θετική γνώμη του Μουσείου.
Ο πάπυρος ανακαλύφθηκε το 1962 στο Δερβένι Θεσσαλονίκης στη νεκρική πυρά τάφου, από πλούσια κτερισμένη συστάδα τάφων των ύστερων κλασικών χρόνων.
Διασώθηκε, αν και κατακερματισμένος, επειδή απανθρακώθηκε μερικώς.
Η σημασία του αναγνωρίστηκε αμέσως από τον ανασκαφέα Πέτρο Θέμελη και κατόπιν από τον αρχαιολόγο Χαράλαμπο Μακαρόνα, ενώ ο Αυστριακός ειδικός Α. Φάκελμαν ξετύλιξε αμέσως τον κύλινδρο και τοποθέτησε τα σπαράγματα σε υπόστρωμα από στυπόχαρτο, το οποίο συμπιέστηκε μεταξύ δύο υαλοπινάκων, που κατόπιν σφραγίστηκαν.
Ο πάπυρος έχει χαρακτηριστεί ως "η σημαντικότερη νέα μαρτυρία για την αρχαία ελληνική φιλοσοφία και θρησκεία που εμφανίστηκε από την εποχή της Αναγέννησης", αλλά παράλληλα και "η πιο (δύσκολη) στην κατανόησή της".
Αρχικά το κείμενο έμεινε αμετάφραστο, ώσπου τον Οκτώβριο του 2006, ο Έλληνας καθηγητής κλασσικής φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ και παπυρολόγος Κυριάκος Τσαντσάνογλου ανακοίνωσε την επιτυχή πλήρη μετάφραση του κειμένου.
Περιέχει την φιλοσοφική έκθεση ενός άγνωστου συγγραφέα περί της γεννήσεως των θεών. Πιστεύεται ότι ο συγγραφέας ανήκε στο περιβάλλον του Αναξαγόρα.
Ο πάπυρος φυλάσσεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης.
ΑΡΧΑΙΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
Ἀείσω συνετοῖσι – θύρας δ’ ἐπίθεσθε βέβηλοι –
Ζηνός παμμεδέοντος ἄνακτος θέσκελα ἔργα,
ὄσσα μελαίνης Νυκτός ὑπ’ ἐννεσίῃσι τέλεσσεν,
ἠδέ καί ὁπλοτέρων μακάρων γένος αἰέν ἐόντων,
5 οἵ Διός ἐξεγένοντο ὑπερμενέος βασιλῆος.
Ζεύς μέν ἐπεί δή πατρός ἑοῦ πάρα θέσφατον ἀρχήν
σκῆπτρόν τ’ ἐν χείρεσσι λαβεῖν ἐρικυδές ἔμελλεν.
ἐφράσατ’ εὖ μάλα πάντα, τά οἱ θεά ἐξ ἀδύτοιο
εἶπε πανομφεύουσα θεῶν τροφός ἀμβροσίη Νυξ·
10 ἥ οἱ ἔχρησεν ἅπαντα τά οἱ θέμις ἦεν ἀνύσσαι,
ὡς ἄρξαι κατά καλόν ἕδος νιφόεντος Ὀλύμπου.
Ζεύς μέν ἔπειτ’ ἄφραστα Θεᾶς πάρα θέσφατ’
ἀκούσας ἀλκήν τ’ ἐν χείρεσσ’ ἔλαβεν, καί δαίμονα
κυδρόν αἰδοῖον κατέπινεν ὅς αἰθέρα ἐκθορε πρῶτος.
15 κεῖνος μέν Γαίαν τε καί Οὐρανόν εὐρύν ἔτικτεν·
τῷ δε πελώρη Γαῖα τέκε Κρόνον, ὅς μεγ’ ἔρεξεν
Οὐρανόν Εὐφρονίδην, ὅς πρώτιστος βασίλευσεν·
ἐκ τοῦ δή Κρόνος αὖτις, ἔπειτα δέ μητίετα Ζεύς,
Μῆτιν καί μακάρων κατέχων βασιληίδα τιμήν.
20 Καί τότε δή κατέπινε θεοῦ μένος, ὡς θέμις ἦεν,
Πρωτογόνου βασιλέως αἰδοίου· τῷ δ’ ἆρα πάντες
ἀθάνατοι προσέφυν μάκαρες θεοί ἠδέ θέαιναι
καί ποταμοί καί κρῆναι ἐπήρατοι ἄλλα τε πάντα
ὅσσα τότ’ ἦν γεγαῶτ’, αὐτός δ’ ἄρα μοῦνος ἔγεντο.
25 Νῦν δ’ ἐστίν βασιλεύς πάντων, καί τ’ ἔσσετ’
ἔπειτα.
Ζεύς πρῶτος γένετο, Ζεύς ὕστατος ἀργικέραυνος·
Ζεύς κεφαλή, Ζεύς μέσσα, Διός ἐκ πάντα τέκυκται·
Ζεύς πάντων τέλος αὐτός ἔχει, Ζεύς Μοῖρα κραταιή·
Ζεύς βασιλεύς, Ζεύς δ’ ἀρχός ἁπάντων
ἀργικέραυνος.
30 πάντας γάρ κρύψας αὖθις φάος ἐς πολυγηθές
ἐξ ἱερῆς καρδίης ἀνενέγκατο, μέρμερα ῥέζων.
ἤτοι με πρώτιστα θεῶν χρυρῆν Ἀφροδίτην
Οὐρανίην ἐρόεσσαν ἑῇ μητίσατο θορνῇ
τῇ δ’ ἄρ’ ἅμ’ Ἁρμονίη τ’ ἐρατή Πειθώ τ’ ἐγένοντο.
35 μήσατο δ’ αὖ Γαῖαν τε καί Οὐρανόν εὐρύν ὕπερθεν,
μήσατο δ’ Ὠκεανοῖο μέγα σθένος εὐρύ ρέοντος·
ἶνας δ’ ἐγκατέλασσ’ Ἀχελώου άργυροδίνου.
μήσατο δ’ ἄλλην γαῖαν ἀπείριτον, ἥν τε Σελήνην
ἀθάνατοι κλήζουσιν, ἐπιχθόνιοι δέ τε Μήνην,
40 ἥ πολλ’ οὔρε’ ἔχει πολλ’ ἄστεα, πολλά μέλαθρα,
μεσσόθεν ἰσομελής πάντῃ
ἥ πολλοῖς φαίνει μερόπεσσ’ ἐπ’ ἀπείροντα γαῖαν·
μήσατο δ’ ἠέλιον τε μέγαν, θνητοῖσιν ὄνειαρ,
ἄστρά τε λαμπετόωντα, τά τ’ οὐρανός ἐστεφάνωται,
45 … μει …. ωσταδιο …. σα ….
αὐτάρ ἐπεί τάδε πάντ’ ἀπεφράσσατο μητίετα Ζεύς,
ἤθελε μητρός ἑᾶς μιχθήμεναι ἐν φιλότητι.
ΑΠΟΔΟΣΗ
Για τους συνετούς θα τραγουδήσω – στους βέβηλους
κλείστε τις θύρες- του παντοκράτορα Διός, του βασιλέα
τα έξοχα έργα, όσα με τις συμβουλές της μέλαινας
Νυκτός εκτέλεσε, και των νεώτερων μακάριων το γένος,θεών παντοτινών
5 που απ’ τον Δία γεννήθηκαν τον ισχυρό βασιλέα. Γιατίο Δίας απ’ τον πατέρα του έχοντας θεία εξουσία,σταχέρια έμελλε να πάρει ένδοξο σκήπτρο.Και τα εξήγησεπολύ καλά όλα όσα απ’το άδυτο η θεά του είπε,ημάντισσα όλων. Νύκτα που με αμβροσία τρέφει τουςθεούς.
10 αυτή του τα φανέρωσε όλα όσα ήταν θεμιτό να γίνουν,καθώς βασίλευε στο όμορφο παλάτι του χιονοσκέπαστουΟλύμπου. Κι αφού ο Ζεύς απ’ τη θεά άκουσε τουςχρησμούς τους άρρητους, έβαλε δύναμη στα χέρια καιτου θεού καταβρόχθισε το λαμπρό φαλλό, του θεού πουπρώτος στον αιθέρα πρόβαλε.
15 Εκείνος βέβαια γέννησε τη Γαία και τον πλατύΟυρανό, ενώ η πελώρια Γαία τον Κρονο έτεκε που μεγάλοκακό έπραξε στον Ουρανό Ευφρονίδη, που πρώτιστοςβασίλευσε. Απ’ αυτόν έπειτα ο Κρόνος κι ύστερα ομητσυνετός Δίας κατέχοντες σοφία και βασιλική τιμήανάμεσα στους μακάριους.
20 Και τότε λοιπόν του θεού καταβρόχθισε, όπως ήτανθεμιτό, το φαλλό του πρωτογόνου βασιλέα. Καιεξαιτίας αυτού, όλοι οι αθάνατοι γεννήθηκαν, θεοίμακάριοι και θεές και ποταμοί κι όμορφες πηγές καιόλα τα άλλα, όσα τότε έγιναν,ενώ ο ίδιος είναιμονογενής.
25 Βασιλέας των όλων είναι τώρα, μα κι έπειτα θαείναι. Ο Ζεύς πρώτος γεννήθηκε, ο Ζεύς ύστατοςαστραποβρόντης Ο Ζεύς είναι η κεφαλή, Ο Ζεύς η μέση,απ’το Δία όλα πλάστηκαν. Ο Ζεύς ο ίδιος ορίζει τοτέλος όλων· η κραταιή μοίρα είναι ο Δίας. Ο Ζεύςείναι βασιλιάς, ο αστραποβρόντης Δίας είναι οάρχοντας όλων.
30 Γιατί αφού τα έκρυβε όλα, στο χαρωπό φως πάλιαπ’την ιερή καρδιά εβγαλέ, εκπληρώνοντας δύσκολαέργα. Και πρώτη βέβαια απ’τους θεούς στη χρυσήΑφροδίτη, τη χαρωπή Ουρανία, έφτιαξε θρόνο κι αμέσωςέπειτα στην Αρμονία και στην εράσμια Πειθώ.35 Τη γη έφτιαξε και τον πλατύ Ουρανό ψηλά και τηδύναμη έδωσε του μεγάλου Ωκεανού που ρέει πλατιάκαι βάθυνε τις ρίζες του αργυροστρόβιλου Αχελώου.Έφτιαξε κι άλλη γη απέραντη, που Σελήνη οι αθάνατοιονομάζουν και Μήνη οι κάτοικοι της γης,
40 που πολλά βουνά έχει, πολλές πόλεις και πολλάμέλαθρα και στη μέση είναι, σε ίση απόσταση από όλα,που ανθρώπους πολλούς φωτίζει στην απέραντη γη.Μα και το μέγα ήλιο έφτιαξε, πολύ ωφέλιμο για τουςθνητούς, και τα λαμπρά άστρα με τα οποία ο ουρανόςστεφανώνεται.
45 … μει …. ωσταδιο …. σα …Και όλα αυτά επινόησε κι έφτιαξε ο σοφός Δίας,γιατί ερωτικά ήθελε με τη μητέρα του να σμίξει.
.png)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
ΜΟΝΟ ΟΥ ΤΙ ΔΑΝΑ ΣΧΟΛΙΑ